Rola stresu w chorobach serca obecnie jest nie do podważenia. Już w latach 60 XX wieku działanie stresu było znane i przypisywano mu istotną rolę w schorzeniach serca. Badacze wyróżnili tak zwany wieńcowy wzór zachowania jako szczególnie sprzyjający chorobie niedokrwiennej mięśnia sercowego. Jest to tak zwane zachowanie typu A. Tego typu zachowanie to szczególnie duża aktywność w pracy zawodowej. Taki człowiek pierwszy wstaje rano i ostatni kładzie się spać. Zawsze zostaje w pracy dłużej niż inni. Występuje wyraźna dysproporcja pomiędzy czasem poświęconym na pracę i czasem na wypoczynek. Praca dla tych ludzi jest podstawą poczucia sensu i wartości życia. Zachowanie typu A to także przyjmowanie na siebie większej ilości zadań oraz współzawodnictwo i stała chęć przewagi nad innymi. W życiu rodzinnym to tendencja dominacji nad współmałżonkiem i dziećmi. Ludzie tacy oczekują ścisłego podporządkowania się ich decyzjom. Uważają takie postępowanie za jedynie słuszne. Wykazano wyraźny związek pomiędzy zachowaniem typu A a ryzykiem incydentów sercowo naczyniowych. Częstość występowania zawałów serca jest w tej grupie znacznie wyższa.
W grupie osób przedstawiających zachowanie typu A można wyróżnić osoby, które charakteryzują się tendencją do doświadczania negatywnych emocji, skłonnością do zamartwiania się i odczuwania napięcia, pesymistycznym spojrzeniem na świat oraz właściwościami często niepotrzebnego obwiniania się. Jest to osobowość typu D ze szczególnym tendencjami do depresji i niskim poczuciem własnej wartości. Częstość występowania osobowości typu D u pacjentów z chorobą niedokrwienną serca jest określana na 16-30%.
Dla większości ludzi źródłem stresu w życiu codziennym jest praca zawodowa. W niezależnych badaniach wykazano, że stresująca praca, szczególnie z wysokimi wymaganiami i ograniczeniem możliwości podejmowania decyzji zwiększa zdecydowanie ryzyko zachorowania na schorzenia układu sercowo naczyniowego w tym głównie na zawał serca.
Wobec tak wielkiej roli stresu w powstawaniu oraz zaostrzeniu się objawów schorzeń serca i naczyń opracowano wiele metod rehabilitacji psychicznej. Tego typu działania powinny być stosowane po przebytych incydentach schorzeń sercowo-naczyniowych jak i zapobiegawczo w formie prewencji pierwotnej, przed zachorowaniem. Działania rehabilitacyjne mają na celu zmniejszenie napięcia psychicznego poprzez rozmowę, perswazję i wyjaśnianie istoty zachorowania. Wzmacnianie poczucia bezpieczeństwa, poprzez informacje o chorobie i jej istocie, rodzaju leczenia, zachęcanie do mówienia o sobie i o własnych przeżyciach i odczuciach. Dostarczanie wsparcia psychicznego poprzez zapewnienie o gotowości udzielenia pomocy, a także pouczenia o sposobie zachowania się podczas wystąpienia trudności np.: pojawienia się dolegliwości lub zaostrzenia stanu chorego. Bardzo istotnym elementem rehabilitacji w schorzeniach układu krążenia jest modyfikacja stylu życia i likwidacja czynników ryzyka chorób serca. Do najbardziej istotnych czynników ryzyka należy palenie papierosów, wysoki poziom cholesterolu we krwi, mała aktywność fizyczna. Rolą prowadzącego rehabilitację kardiologiczną jest właśnie, miedzy innymi, dążenie do eliminacji tych czynników ryzyka.
Podsumowując należy stwierdzić, że również w chorobach serca i naczyń stres odgrywa wielką rolę. Z jednej strony odpowiednia rozmowa z kardiologiem, spokojne wyjaśnienie istoty zachorowania oraz przedstawianie sposobów leczenia, zapewne pozwolą na znacznie zmniejszenie wpływu stresu wynikającego z zachorowania. Ponadto nasze codzienne zachowanie, wzajemna życzliwość i niesienie pomocy drugiemu człowiekowi w potrzebie są bardzo ważne i zdecydowanie zmniejszają rolę stresu w chorobach serca.
