Współczesna kardiologia, tak jak i współczesna medycyna, wymaga dla prawidłowego procesu rozpoznania i leczenia, wykonania wielu badań dodatkowych. Najważniejsze z nich to badanie elektrokardiograficzne – EKG, badanie echokardiograficzne- ECHO serca, koronarografia oraz badanie rtg. klatki piersiowej, tomografia komputerowa serca i rezonans magnetyczny serca. ECHO serca oraz badanie EKG zostały omówione w dziale diagnostycznym niniejszej strony. Koronarografia jako badanie zostanie omówiona w oddzielnym odcinku Poradnika. Obecnie zajmiemy się omówieniem rtg. klatki piersiowej, tomografii komputerowej serca oraz rezonansu magnetycznego serca.
Badanie rentgenowskie klatki piersiowej jest najprostszym i zarazem najtańszym badaniem, które pozwala ocenić stan układu krążenia i ewentualną obecność nieprawidłowych zmian w krążeniu. Badanie rentgenowskie pozwala ocenić wielkość serca, jego ewentualne powiększenie oraz wielkość poszczególnych jam serca. Zmiany w tym zakresie pozwalają na podejrzenie i rozpoznanie wybranych schorzeń. Jest to badanie szeroko dostępne. Ponadto jego wykonanie jest wskazane również cyklicznie celem kontroli układu oddechowego i czynności płuc. Badanie to można łatwo udokumentować na kliszy rentgenowskiej lub na płycie CD. Co stanowi kolejną jego zaletę; mianowicie możliwość ponownego odtworzenia i porównania obrazów nawet sprzed wielu lat. Sylwetka serca na zdjęciu rentgenowskim może być powiększona w przebiegu niewydolności serca,wad serca,obecności płynu w jamie osierdzia ( w worku otaczającym serce ) oraz w pierwotnych chorobach serca – kardiomiopatiach. Badanie rentgenowskie profilaktyczne należy wykonywać przynajmniej raz na dwa lata. Przy czym ważne jest przestrzeganie zasad ochrony radiologicznej kobiet oraz pacjentów niepełnoletnich.
Tomografia komputerowa serca jest bardzo przydatną, specjalistyczną metodą badania obrazowego opartą na wykorzystaniu promieniowania rentgenowskiego. Zasadą tomografii komputerowej jest wykonywanie wielu zdjęć warstwowych w odstępach czasu. W czasie badania pacjent musi leżeć nieruchomo. Badanie trwa nieco dłużej niż „zwykłe” rtg. klatki piersiowej. Ponadto w czasie badania chory automatycznie wjeżdża w głąb aparatu i pozostaje w nim na czas badania. Zatem osoby cierpiące na klaustrofobię – czyli lęk w zamkniętych pomieszczeniach powinny to wcześniej zgłosić lekarzowi. Również pewną wadą badania tomograficznego jest fakt, że w czasie tego badania dawka promieniowania rentgenowskiego docierająca do chorego jest zdecydowanie większa niż w przypadku zwykłego zdjęcia rentgenowskiego. Zatem badań tomograficznych nie wolno wykonywać w krótkich odstępach czasu. Tomografia komputerowa serca pozwala ocenić wstępnie stan naczyń wieńcowych – czyli tych tętnic, które dostarczają krew do mięśnia serca. Przy pomocy tego badania możemy wnioskować o zaawansowaniu procesu miażdżycowego w tętnicach serca. Tomografia komputerowa serca pod tym względem jest podobna do koronarografii chociaż zdecydowanie mniej dokładna. Jednak w niektórych przypadkach lekarz może się oprzeć się na wyniku badania tomograficznego w chorobie wieńcowej dla uniknięcia koronarografii jako badania inwazyjnego. Obok wstępnej oceny naczyń wieńcowych badania tomograficzne mają wielkie zastosowanie w rozpoznawaniu kardiologicznych stanów bezpośredniego zagrożenia życia, jakim są podejrzenie zatorowości płucnej oraz podejrzenie tętniaka rozwarstwiającego aorty.
Rezonans magnetyczny serca jest kolejną, nieinwazyjną metodą badania serca i układu krążenia. Pozwala ona bardzo dokładnie ocenić i zmierzyć jamy serca, osierdzie, duże tętnice i żyły dochodzące i odchodzące od serca w klatce piersiowej. Niestety w rezonansie magnetycznym serca gorzej można uwidocznić naczynia wieńcowe. Zatem tomografia komputerowa pod tym względem jest lepsza. W rezonansie magnetycznym serca oceniamy wady serca wrodzone i nabyte, zmiany w osierdziu oraz strukturach przylegających do serca w klatce piersiowej, ocenę dużych naczyń w klatce piersiowej – czyli tętnic i żył. Nieocenioną pomoc mamy w badaniu rezonansem chorych po zapaleniu mięśnia sercowego. Badanie w rezonansie trwa dłużej. Minimum pół godziny. Również podobnie jak w CT klatki piersiowej chory wjeżdża na czas badania do urządzenia i pozostaje w pewnym zamknięciu. W odróżnieniu od tomografii badanie rezonansem nie przynosi żadnych szkód dla zdrowia. Nie jest to badanie z użyciem promieniowania.
Współczesna medycyna dostarcza lekarzowi bardzo bogaty zestaw badań dodatkowych celem rozpoznania danego schorzenia. To nie tak jak dawniej, gdzie tylko wprawna ręka i co najwyżej stetoskop oraz szkiełko i oko służyły medykom. Jednak wydaje się konieczne umiejętne korzystanie z tych zdobyczy techniki. Niezbędne jest właściwe wybranie i zastosowanie tych metod, aby z jednej strony nie zaniedbać chorego i nie pominąć żadnej metody, która pozwoli na dokładne rozpoznanie choroby, a z drugiej strony nie zamęczyć pacjenta nadmierną ilością niepotrzebnych badań. Są one przecież dla pacjenta czasami dużym stressem. Wybór zależy od prowadzącego kardiologa. Zatem i pod tym względem medycyna jest sztuką.
