W okresach wiosennych oraz jesiennych częściej zdarzają się dolegliwości bólowe głowy oraz osłabienie. W większości przypadków są to dolegliwości nietypowe, związane ze zmianami ciśnienia atmosferycznego. Jednak w niektórych przypadkach, uporczywie powtarzających się takich dolegliwości, stwierdzamy podwyższone ciśnienie tętnicze krwi i czasami, po wizycie u lekarza, dochodzi do rozpoznania nadciśnienia tętniczego.
Nadciśnienie tętnicze jest schorzeniem bardzo rozpowszechnionym. Obecnie uważa się, że około 32 % polskiej populacji cierpi na nadciśnienie. Jest bardzo istotnym, klasycznym czynnikiem ryzyka choroby niedokrwiennej serca. Wraz z innymi czynnikami, takimi jak: palenie tytoniu, hyperlipidemia, cukrzyca i inne, przyczynia się do zawału serca. Jakie są zatem prawidłowe wartości ciśnienia tętniczego i kiedy należy się poważnie niepokoić ? Otóż optymalne ciśnienie tętnicze to takie, gdy RR skurczowe wynosi poniżej 120 mmHg a rozkurczowe poniżej 80 mm Hg. Ciśnienie wysokie prawidłowe to wtedy, gdy skurczowe ciśnienie tętnicze wynosi 130-139 mmHg a rozkurczowe 85-89 mmHg. Powyżej tych wartości rozpoznajemy nadciśnienie tętnicze. Oczywiście należy prawidłowo wykonać pomiar ciśnienia. Chory powinien być odprężony po kilkuminutowym odpoczynku, najlepiej w pozycji leżącej. Zazwyczaj dokonujemy kilku pomiarów i obliczamy średnią wartości ciśnienia.
Wysokie wartości ciśnienia tętniczego – nadciśnienie tętnicze, mogą wynikać z nadciśnienia pierwotnego czyli takiego, gdy jego przyczyny są nieznane. Jest to około 90% przypadków nadciśnienia. Zazwyczaj w tych sytuacjach wysokie wartości ciśnienia spotykane są w rodzinie. Pozostałe przypadki, około 10% , to tzw. nadciśnienie wtórne. W tych przypadkach za nadciśnienie są odpowiedzialne schorzenia nerek, gruczołów wydzielania wewnętrznego ( np. nadnerczy , tarczycy ), zespół bezdechu sennego, choroby układu nerwowego. Zróżnicowanie nadciśnienia i określenie czy mamy nadciśnienie pierwotne czy wtórne jest kluczowe w procesie rozpoznania.
Leczenie postaci wtórnych nadciśnienia musi się skupić na leczeniu przyczynowym i wtedy obniżenie wartości ciśnienia jest trwałe. Nadciśnienie tętnicze pierwotne czyli około 90 proc. przypadków? Jeśli nadciśnienie jest wysokie prawidłowe lub nawet rozpoznajemy pierwszy stopień nadciśnienia- czyli RR wynosi 140-159 mmHg i rozkurczowe 90-99 mmHg, a pacjent nie ma czynników ryzyka choroby niedokrwiennej serca to możemy początkowo wdrożyć tzw. leczenie niefarmakologiczne. Postępowanie w tym przypadku obejmuje zakaz spożywania lub istotne ograniczenie spożywania soli, zakaz spożywania alkoholu, codzienną aktywność fizyczną w postaci ok. 30 minutowej gimnastyki bez obciążenia. Jeśli natomiast u pacjenta rozpoznajemy wysokie wartości ciśnienia tętniczego już przy pierwszych wizytach lub chory ma inne czynniki ryzyka wieńcowego np. cukrzycę to leczenie farmakologiczne jest niezbędne. Obecnie jest dostępnych około sześciu dużych grup leków nadciśnieniowych i możliwe są różne skojarzenia pomiędzy tymi lekami. Zatem uzyskanie prawidłowego ciśnienia tętniczego po leczeniu farmakologicznym nie powinno być problemem.
Istotny problem jest spotykany także wtedy, gdy wysokie wartości ciśnienia tętniczego występują wyłącznie w czasie badania lekarskiego w gabinecie kardiologa. Wtedy rozpoznajemy nadciśnienie tętnicze białego fartucha. W tych przypadkach pomocne w rozpoznaniu jest badanie przy pomocy aparatu do ambulatoryjnego pomiaru ciśnienia tętniczego tzw. Holter ciśnieniowy. Jest to aparat, który pacjent zabiera ze sobą do domu na dobę. W czasie doby dokonuje się cyklicznych pomiarów ciśnienia w dzień i w nocy. Po zakończeniu pomiarów można wykreślić średnią i wtedy wartości te są bez wpływu na stres związany z wizytą lekarską. Również cenne do postawienia prawidłowej diagnozy jest dokonywanie pomiarów ciśnienia tętniczego samodzielnie przez chorego w warunkach domowych. Takie pomiary są zapisywane w dzienniczku pacjenta i stanowią cenną informację dla lekarza przy rozpoznaniu jak i w modyfikacji leczenia.
Nadciśnienie tętnicze jest schorzeniem bardzo rozpowszechnionym. Jest ponadto chorobą, która ” nie boli „, ale w długiej perspektywie powoduje uszkodzenia bardzo ważnych dla życia narządów i może powodować powikłania sercowe i naczyniowe, bezpośrednio zagrażające życiu. Z drugiej strony łatwość rozpoznania oraz liczne leki utrzymujące prawidłowe wartości ciśnienia tętniczego są pomocne w eliminacji tego zagrożenia.
